1/ Các lợi ích của vận động:
Tập luyện giúp giảm tỷ lệ tử vong ở những người quá cân, béo phì bị ĐTĐ. Tập luyện đều đặn giúp những người có nguy cơ cao bị ĐTĐ phòng chống tiến triển thành bệnh ĐTĐ.
Cải thiện khả năng sử dụng đường trong cơ thể nhờ vậy cải thiện kiểm soát đường huyết và giảm nhu cầu dùng thuốc. Giảm nguy cơ biến cố tim mạch nhờ giảm cholesterol xấu (LDL cholesterol), tăng cholesterol tốt (HDL cholesterol).
Vận động thường xuyên đều đặn góp phần làm giảm trọng lượng cơ thể ở người thừa cân hoặc béo phì. Vận động giúp tăng cường thể lực, tạo cảm giác hưng phấn, thoải mái, giảm bớt sự căng thẳng của tâm lý, cải thiện chất lượng cuộc sống.
2/ Các nguy cơ của vận động:
Hạ đường huyết nếu bệnh nhân được điều trị insulin hoặc thuốc viên hạ đường huyết. Tăng đường huyết khi gắng sức nhiều.
Dễ đưa đến hoặc đợt kịch phát bệnh mạch vành. Làm nặng hơn các biến chứng mạn nếu không vận động hợp lí.
Do đó, bệnh nhân đái tháo đừng cần lưu ý thực hiện theo đúng hướng dẫn của nhân viên y tế để thực hiện vận động một cách hợp lý.
3/ Khám đánh giá trước khi luyện tập:
Đối với người khởi đầu luyện tập, cần được khám đánh giá trước khi luyện tập. Đo huyết áp, đánh giá tình trạng tim mạch. Khám kiểm tra các bệnh mạch máu ngoại biên: triệu chứng đau cách hồi, giảm hoặc mất mạch…Khám chân: bao gồm sự lành lặn và biến dạng. Khám bệnh lý võng mạc, bệnh lý thần kinh.
Bệnh nhân cần được thảo luận với nhân viên y tế để xác định hình thức, cường độ, thời gian luyên tập thích hợp với từng cá thể. Không nên để huyết áp cao hơn 180 mmHg trước và trong khi luyện tập. Không tập nặng nếu đường huyết > 250-270mg/dl, và hoặc có ceton dương tính.
4/ Các hình thức vận động:
Người bệnh đái tháo đường nên chọn lựa các loại hình tập luyện có tính nhịp điệu đều đặn, thời gian kéo dài như: đi bộ, đi xe đạp, bơi lội, dưỡng sinh, khiêu vũ dưỡng sinh…
Việc tập các bài tập kháng lực như cử tạ, hít đất… ở nam giới cao tuổi giúp cải thiện độ nhạy cảm insulin với cùng mức độ hay cao hơn tập aerobic. Nếu kết hợp tập aerobic và tập các bài tập kháng lực người bệnh sẽ đạt được lợi ích phối hợp.
Đối với các người bệnh đái tháo đường đã có biến chứng ở mắt, thận, tim mạch loại hình tập luyện phù hợp nhất là đi bộ. Có thể tập bằng ghế tập đối với những bệnh nhân phải ngồi tại chỗ.
5/ Cường độ tập luyện:
Người bệnh đái tháo đường chỉ nên tập luyện ở mức độ trung bình (đạt 50-70% nhịp tim tối đa) là đủ. Công thức để ước tính nhịp tim khi tập: Nhịp tim sau tập luyện = ( 220 – tuổi ) x 50 – 70%. Ví dụ: một người 40 tuổi, mức độ vận động phù hợp nếu sau tập luyện nhịp tim người đó đạt mức: (220 - 40) x 0.5= 90 lần/phút.
Người tiền đái tháo đường có thể tập luyện ở cường độ tập luyện phù hợp với từng cá thể, cường độ tập luyện càng cao càng tốt. Có thể tự đánh giá mức độ vận động đã phù hợp nếu sau khi tập luyện mà không thấy hụt hơi, vẫn nói chuyện được thoải mái. Nếu sau khi tập luyện thấy mệt, khó thở là cường độ tập luyện quá cao so với tình trạng sức khỏe.
6/ Thời gian tập luyện:
Người bệnh có thể tập luyện bất cứ thời điểm nào trong ngày miễn sao phù hợp với nếp sống sinh hoạt.
Trẻ em, thiếu niên tiền đái tháo đường và đái tháo đường nên được khuyến khích hoạt động thể lực ít nhất 60 phút/ngày. Người trưởng thành nên vận động đều đặn thường xuyên tối thiểu 150phút/tuần, thực hiện ít nhất 3 ngày/tuần.
Không nghỉ tập quá 2 ngày liên tiếp. Không ngồi liên tục quá 90 phút. Nếu không có chống chỉ định, bệnh nhân nên luyện tập các bài tập kháng lực ít nhất 2 lần/tuần.
Để đảm bảo buổi tập thể dục thể thao an toàn và có hiệu quả người bệnh nên thực hiện đủ 3 giai đoạn:
· Giai đoạn khởi động: từ 10 - 15 phút, giai đoạn này giúp làm ấm người, nên thực hiện những động tác đơn giản, dễ, cường độ thấp để cơ ấm lên từ từ và dễ co duỗi khi vào bài tập vận động. Khởi động các khớp từ đầu, cổ, tay, hông, đầu gối, cổ chân.
· Giai đoạn tập luyện: thực hiện các bài tập vận động từ 20 - 30 phút.
· Giai đoạn làm nguội: từ 5 – 10 phút, đây là giai đoạn thư giãn, thả lỏng cơ thể sau giai đoạn tập luyện, các động tác chậm để đưa cơ thể dần dần về trạng thái ban đầu.
Nguồn tin: Khoa Dinh dưỡng – Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh
Tham khảo thêm tại: https://chuongtrinh.diab.com.vn/